نحوه انتخاب یک نام تجاری موفق

کوکا کولا با ارزشترین علامت تجاری در دنیاست و نام آن به تنهایی بیلیون ها دلار ارزش دارد. اما چرا؟ مگر علامت تجاری چیست که یک چنین ارزشی دارد؟ علامت تجاری چیست؟
علامت تجاری یکی از مهمترین عناصر بازاریابی و موفقیت یک سازمان می باشد ، و تصویریست که سازمان یا شرکت شما را با همه ابعادش معرفی می کند و تصویری از آنچه را که هستید یا می خواهید باشید را در ذهن بیننده، مشتریان، مصرف کنندگان و... ایجاد می کند. در واقع نشانه ای است که شرکت یا سازمان شما را از رقبا متمایز می کند و همچنین معرف کالاها و خدمات ایجاد شده توسط شرکت شما می باشد.
در درجه نخست علامت تجاری یک تعهد است و می گوید که شما آن نام را می شناسید و به تعهد آن اعتماد دارید. اعتماد یک قدم اول حیاتی است که هدف علامت تجاری شتاب دادن به این قدم با وسیله نفوذ قرار دادن تعهد ضمنی علامت تجاری است.

  

اغلب علائم تجاری یک نشانه ویژه دارند که به عنوان یک میانبر برای به یادآوری تعهد علامت تجاری عمل می کند. این نشانه از رنگ، شکل، حروف، و تصاویر برای خلق یک تصویر متمایز استفاده می کند که هم برای جلب چشم ما و هم برای هدایت نظر ما در مسیری که می خواهد طراحی شده است. علامت تجاری ممکن است با آهنگ ، شهرت، عبارات گیرا و ... همراه باشد. تمامی قسمتهای تصویر علامت تجاری به عنوان یک محرک روانی یا محرکی که موجب پیوستگی تمامی نظرات دیگر در مورد علامت تجاری است، عمل می کند.
اگر در جزئیات دقیق شوید می بینید که هر چیزی یک علامت تجاری است، چرا که ما درکمان از دنیا را به وسیله خلق ارتباط درباره چیز های مختلف میسازیم.برای مثال یک درخت ، تعهدی ضمنی از زیبایی و سایه را دارد. حتی کلمات نیز علامت تجاری هستند . به عنوان مثال زمانی که می گوییم "سرعت" ، در ذهنتان تصویری از یک ماشین سریع و... تداعی می شود.افراد هم علامت تجاری هستند. وقتی که مردم شما رامی بینند یا نام شما را می شنوند ، تصویری از شما را که دارند به یاد می آورند(چیزی که شما می توانید فعالانه مدیریت کنید یا اجازه دهید که اتفاق بیفتد). در یک شرکت جایی که افراد قابل رویت برای مشتریان هستند، مثل یک شرکت خدمات تجاری، افراد آن شرکت قسمت بزرگی از علامت تجاری آن شرکت هستند. 

مدیریت علامت تجاریمدیریت علامت تجاری کاربرد تکنیکهای بازاریابی برای یک محصول ویژه ، خطوط تولید یا علامت تجاری می باشد.و افزایش ارزش قابل درک محصولات برای مشتریان را می طلبد.بازاریابان یک علامت تجاری را به عنوان یک تعهد ضمنی می بینند که باید سطحی از کیفیت را که مردم از یک علامت تجاری انتظار دارند که درخریدهای اکنون و آینده آنان در مقابل محصولات مشابه تامین نماید. ارزش یک علامت تجاری با میزان سودی که برای تولید کننده ایجاد می کند ،سنجیده می شود.
مدیریت علامت تجاری با فهم معنی دقیق علامت تجاری شروع می شود.و آغاز آن با رهبران شرکتها ، کسانی که علامت تجاری را تعریف و مدیریت آن را کنترل می کنند، می باشد. مدیریت علامت تجاری در معنای کامل ، شروع و به پایان رساندن مدیریت کل شرکت از طریق علامت تجاری می باشد.
ایجاد یک تعهد به معنای تعریف یک علامت تجاری می باشد.تعهد یک علامت تجاری خوب، یادآوردنی و مطلوب است و اگر کسی آن را به یاد نیاورد، نمی تواند موثر باشد و اگر کسی آن را نخواهد، نمی تواند خوب باشد. تعهد یک علامت تجاری خوب احساسات را فرا می خواند، چرا که احساسات محرک اعمال می باشد. مثلا ولوو احساسی از ایمنی را  به ما می دهد. یک تعهد باید منحصر به فرد باشد. یک تعهد باید کاملا مشخص باشد و به طور کاملا شفاف متمایز از تعهدات شرکتهای دیگر باشد.
یک تعهد صحیح چیزی نیست که در یک بعد از ظهر جمعه آن را ساخته باشید. یک تعهد خوب از مطالعه عمیق و فهم دقیق بازار هدف و مشتریان شما به دست می آید و همین طور از طریق فهم عمیق توانایی ها و انگیزه های کارکنان شرکت شما به دست می آید. ایجاد تعهدی که نتوانید ان را در طول سالیان بدون تناقض حفظش کنید یک خودکشی آشکار می باشد.
وقتی که شما تعهدی را خلق کردید ، قدم بعدی این است که آن را به ذهن مشتریان، کارکنان و تمام کسانی که از شما چیزی دریافت می کنند تزریق کنید و این جایی است که بازاریابان وارد عمل می شوند. اگر چه این تنها وظیفه آنها نیست، بخش بزرگی از بازاریابی که شامل تبلیغات و... می شود مربوط به تثبیت موقعیت شرکت و محصولات آن در در ذهن مشتریان و در مقابل رقبا می باشد.
ایجاد و ساختن یک تعهد خوب یک چیز است و حفظ آن چیز دیگر. حفظ تعهد به معنای مدیریت قابلیت های آن می باشد.و آن به معنای فرآیندهای پایداری است که توانایی تحویل را دارندو این چیزی است که مورد نیاز می باشد.و همین طور به معنای تکنولوژی و سیستم هایی می باشد که قابل اطمینان و قابل استفاده می باشند. یک تعهد خوب به معنای افرادی با انگیزه است که توانایی تحویل کالاها را دارند. 

 
مشخصات یک علامت تجاری خوبیک علامت تجاری خوب باید: قانونا قابل حمایت باشد، به آسانی تلفظ شود، به آسانی به خاطر سپرده شود، به آسانی قابل تشخیص باشد، توجه را جلب کند، مزیتها و استفاده های محصول را معرفی کند، شرکت یا محصول را معرفی کند و موقعیت مرتبط با محصول برای رقابت را مشخص کند. 

مجله اکونومیست سال 1988 را سال نام تجاری (Brand)نامید. در این سال فیلیپ موریس، کرفت (Kraft)  را در آمریکا و نستله، رون تیری (Rown Tree)   را در اروپا خریدند.
   
فیلیپ موریس چهار برابر ارزش دارایی های شرکت کرفت بابت خرید آن پول پرداخت کرد و نستله بیش از پنج برابر بابت خرید رون تیری. در سال 1988 تنها چهار نام تجاری به ارزش 50 میلیارد دلار فروخته شد. پرداخت چنین مبالغ کلانی بابت این نام ها، بیانگر ارزش یک نام تجاری به دلیل انتظار کسب سود و منفعت از آن در بلندمدت است. از آن پس مبادلات تجاری ادامه یافت و قدرت نام های تجاری روز به روز بیش تر شده، به طوری که اکنون با قیمت های بسیار قابل توجهی مبادله می شوند. انتخاب یک نام تجاری نیاز به دقت فراوانی دارد. 

یک نام مناسب می تواند نقش مهمی در موفقیت یک کالا ایفا کند. بیش تر شرکت های بزرگ بازاریابی برای انتخاب نام تجاری یک کالا، از روش های ویژه ای استفاده می کنند. انتخاب بهترین نام تجاری برای کالا وظیفه دشواری است و برای انتخاب آن باید کالا و مزایای آن، بازار هدف و خط مشی های بازاریابی مربوط به کالا را دقیقاً مورد بررسی قرار داد. 

چندین روش برای تعیین نام تجاری وجود دارد که با توجه به شرایط مختلف و منافع شرکت مورد استفاده قرار می گیرد. در این جا به چهار خط مشی اصلی که در انتخاب نام تجاری معمولاً مورد استفاده قرار می گیرد، اشاره می شود: 

1. نام های تجاری منفرد: از این سیاست، شرکت پروکتر اند گمبل به خوبی استفاده کرده، به طوری که محصولات مختلف خود را با نام های تجاری گوناگون نظیر تاید، کرست و... به بازار عرضه کرده است. در نتیجه هر محصول با نام تجاری خاص خود، با محصولات مشابه موجود در بازار به رقابت می پردازد. 
2. یک نام گروهی برای کالاها: نظیر شرکت آی.بی.ام (IBM)که برای تمامی محصولات تولیدی خود از نام تجاری آی.بی.ام استفاده می کند. 
3. اسامی گروهی جداگانه برای کالاها: به طور مثال، شرکت سیرز از این خط مشی تبعیت کرده است. به این معنا که این شرکت برای وسایل و ادوات نام کنمور، برای ابزارآلات نام کرافتزمن و برای تاسیسات خانگی نام هومارت را برگزیده است. 
4. تلفیقی از نام تجاری شرکت و اسامی کالاهای منفرد: شرکت کلاگ از این خط مشی استفاده کرده است و کورن فلیکس کلاگ، رایس کریسپیز کلاگ و رایزن بران کلاگ از آن جمله اند. 

همچنین نام های تجاری باید خصوصیات ویژه ای داشته باشند که مهم ترین آن ها عبارتند از: 

• نام تجاری باید چیزی درباره فواید و ویژگی های کالا را برساند. 
• تلفظ و به خاطر سپردن نام تجاری باید آسان باشد. 
• نام تجاری باید شاخص و برجسته باشد. 
• ترجمه نام تجاری به زبان های بیگانه باید آسان باشد. 
• و از همه مهم تر این که نام تجاری باید قابلیت ثبت و حمایت قانونی داشته باشد. 

نام های ایجاد نام و نشان تجاری:تجاری در دوران حیات خود با چالش های متفاوتی روبرو می شوند، زمانی که یک نام تجاری به عرصه بازاری وارد می شود، به اتخاذ رویکرد هایی کاملاً متفاوت از نام های تجاری جا افتاده و کهنه کار در بازار نیاز دارد نام های تجاری موفق و خوشنام در دوران حیات خود مراحل تولد، رشد، بلوغ، افول و مرحله دگرگونی و گذار به تولدی دوباره را پشت سر گذاشته اند. 

این نام های تجاری موفق بارها و بارها توسط مشاوران آگاه و خبره خود، برنامه های استراتژیک جدیدی را تجربه کرده اند. هر نام تجـاری از دو ساختار تشکیل شده است. ساخـتار اول هر نام تجاری که به ساختار مشهود معرف است در قلمرو فعالیت شرکتهای تبلیغاتی است. این ساختار شامل نام، لوگو(آرم)، رنگ، طراحی، زبان می باشد که بسیاری از افـراد زمانی که از ساختـار نام تجاری حرفی به میان می آید تمـرکز خود را فقط به بخش مشهود هر نام تجاری متمرکز می نمایند، اما ساختار دومی نیز هر نام تجاری دارد که به آن ساختار نامشهود می گویند.
در واقع این ساختار نامشهود هر نام تجاری است که به آن ساختار مشهود می گویند که چگونه باید دیده شود. مهمترین ساختار نامشهود هر نام تجاری "هویت" آن است که خود شش بعد را در بر می گیرد؛ این ابعاد هویت عبارتند از: شخصیت، پیکر، فرهنگ، خود انگاره، رابطه و بازتابش.
تدوین ساختار نامشهود هر نام تجاری در قلمروی فعالیت مؤسسات و گروه های مشاوره برند است. در این راستا نخستین کلینیک تخصصی مشاوره برند در ایران خدمات ویژه ای هم برای نام و نشان های تجاری موجود و هم برای نام و نشانهای تجاری جدید ارائه می نمایند. این خدمات به شرح ذیل می باشند.
نقطه شروع فرایند ساخت برند ، ایجاد یک فهم درست پیرامون هویت درونی برند است، برند تبدیل به اساس و بنیادی می شود که چهار چوب رضایت مندی مشتری را فراهم می کند. در این راستا ارائه خدماتی ویژه هم برای نشان های تجاری موجود و هم برای نشان های تجاری جدید از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این خدمات به شرح زیر می باشد:  

• ایجاد نام و نشان تجاری جدید (New Brand Building) 
• تدوین استراتژی برای نام و نشان تجاری جدید (Brand Building Strategy) 
• تعیین و تعریف اجزاء نام و نشان تجاری (Developing Brand Elements) 
• موقعیتیابی نام و نشان تجاری (Brand Positioning) 
• تعیین پورتفولیوی نام و نشان تجاری (Brand Portfolio) 
• تدوین استراتژی برای نام و نشان تجاری محصولات جدید (New Product Branding) 
• توسعه و نوسازی نام و نشان تجاری موجود (Existing Brand Building) 
• بررسی و تحقیق پیرامون وضعیت موجود نام و نشان تجاری (Brand Audit) 
• تقویت نام و نشان تجاری (Brand Reinforcement) 
• احیاء نام و نشان تجاری (Brand Revitalization) 
• مدیریت بحران نام و نشان تجاری (Brand Crisis) 
• تدوین استراتژی برای نام و نشان تجاری موجود (Existing Brand Building Strategy) 
• تعیین و تعریف اجزاء نام و نشان تجاری شامل:  
  • تعیین و تعریف اجزاء جدید نام و نشان تجاری (Developing New Brand Elements) 
  • تعریف اجزاء موجود نام و نشان تجاری (Applying Exiting Brand Elements) 
  • استفاده از ترکیبی از اجزاء موجود و اجزاء جدید نام و نشان تجاری(Using a Combination of Old and New Elements) 
  • بررسی و تجزیه و تحلیل پورتفولیوی نام و نشان تجاری(Brand Portfolio) 
  • بررسی وضعیت نام و نشان تجاری رقبا و تجزیه و تحلیل استراتژی آنها در بازار (Brand Competitive Intelligence) 

ارزشیابی نام و نشان تجاری:در عصر اقتصاد مبتنی بر دانش، فعالیت های ارزش آفرین سازمانها فقط متکی بر دارایی های مشهود آنها نیست ، بلکه توانمندی سازمانها در بکارگیری دارایی های نامشهود، قدرت اصلی ارزش آفرینی آنها تشکیل می دهـد. هـر نام تجاری دارای ارزش ویژه ای است که می توان آن را با متد های علم حسابداری و بازاریابی محاسبه و ارزشگذاری کرد. 

امروزه هر نام تجاری خود به عنوان یک کالا در تجارت جهانی مورد داد و ستد قرار می گیرد، و بسیاری از اشخاص حقیقی و حقوقی امروزه یا نام تجاری خود را می خرند و یا می فروشند. در کشور ما تا کنون در زمینه ارزشگذاری نام تجاری هیچگونه اقـدامی صورت نگرفتـه و کلینیک تخصصی مشـاوره برند اولین گـروهی است که با همـکاری انجمن حسـابداری ایران قـادر به محاسبه نام های تجاری بوده و ارزش ویـژه این نام ها را با آخـرین متد علمی جهان محاسبه و ارزشگذاری می نماید.
ارزشگذاری نام تجاری به مدیران و متولیان امر کمک می کند تا از نظام های ارزش پایه برای مدیریت برند مدد جویند. ایجاد ارزش اقتصادی نقطه محوری مدیریت برند و تمامی تصمیمات سرمایه گذاری مرتبط با برند است.
  

تهیه و تنظیم: امیرحسین صراف

وب مستر سایت گروه تبلیغاتی پم

[e-mail]

نویسنده: سیده محدثه حسینی